Erken Çocukluktan Ergenliğe Akran Kabulü ve Reddi

Abstract

Akran ilişkileri ve akran kabulü çocukların sosyal ve duygusal gelişimi için önemlidir. Akran kabulü ve arkadaşlık, çocuklar için çok çeşitli öğrenme ve gelişim fırsatları sunmaktadır. Bunlar arasında arkadaşlık, rekreasyon, sosyal beceri geliştirme, grup problem çözme sürecine katılma, rekabet ve çatışmayı yönetme yer alır. Ayrıca, kendi kendini keşfetme, duygusal ve sosyal alanda gelişme sağlar. Ebeveynler, öğretmenler ve diğer yetişkinler çocuklar için iyi bir sosyal destek kaynağıdır, ancak çocukların birbirleriyle nasıl etkileşimde bulunacaklarını öğrenmeleri yaşamsal bir beceridir. Akranlarınca kabul edilme bir çocuğun veya ergenin ilişki miktarı ile değil ilişki kalitesi ile ölçülmektedir. Çocuklar arasında arkadaş sayısı, çocuğun gelişimine bağlı olarak değişkenlik göstermektedir ve akranlarınca kabul edilme erken çocukluk döneminde başlamaktadır. Fiziksel çekicilik, kültürel izler ve engel durumu gibi faktörler akranlarınca kabul derecesinde etkili olsalar da çocuğun “sosyal yeterliliği” kabulde asıl etkendir. Akranlarınca kabul gören veya popüler çocuklar daha az sorun yaşarlar ve akranlarınca kabul gören ergenlerin duygusal ve sosyal uyumlulukları daha üst seviyededir. Diğer yandan akran reddi yaşayan çocuklar ya da ergenler agresif, antisosyal, içe dönük veya depresif davranışlar sergilemeye eğilimlidirler. Ayrıca akranlarını pozitif olarak desteklemezler ve işbirliği yapmakta zorluk çekerler. Bu araştırma erken çocukluktan başlayarak akran kabulü ve reddini gelişimsel bir perspektif ışığında değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu doğrultuda; bebeklik döneminde anne veya birincil bakıcı ile çocuk arasındaki bağın kalitesi, çocukluk döneminde;  ailede okulda ve diğer sosyal ortamlardaki farklı akran türleriyle etkileşim için fırsatların miktarı ve kalitesi ile ebeveynlik stillerinin akran kabulüne ve reddine etkisi incelenmiştir. Araştırma sonucunda çocukluktan ergenliğe akran kabulü ve reddinin olası sonuçları tartışılarak eğitimcilere araştırmacılara ve ailelere yönelik öneriler sunulmuştur.